Randevu Talep Et

Prof. Doktor. Serdar Akallın

Lomber Dar Kanal (Spinal Stenoz)

 

 

İlerleyen yaşla, omurlar arasındaki diskler süngerimsi yapılarını kaybederek daha az su içermeye başlar. Bu olay disk yüksekliğinin azalmasına ve sertleşen diskin spinal (omurilik) kanalına doğru bombeleşmesine sebep olur.

 

Omurilik bacaklara duyu ve kuvvet veren sinirleri taşır. Artroz (kıkırdak dokunun yok olması) sebebiyle omurgadaki faset eklemlerinin kemik ve bağları kalınlaşır spinal kanala baskı yapar. Bu değişiklikler lomber spinal kanalın daralmasına sebep olur ve bu duruma lomber dar kanal (spinal stenoz) denir.

 

Spinal stenoz (Omurgada dar kanal), omuriliğin içinden geçtiği spinal kanalın sagittal çapının, lateral reseslerin ve foramenlerin (sinir kökü kanalları) spinal kanalın bütününde veya bir veya iki omurgasında belirli ölçülerde daralmasıdır. Doğumsal olabildiği gibi sonradan da oluşabilir. Omurgada dar kanal en sık bel (lomber) ve boyun (servikal) bölgesinde görülür.

 

Lomber spinal kanalın normal çapı, 15-25 mm'dir. Omurgada dar kanalda temel problem, yetersiz omurilik kanal çapıdır. Sagittal çap, 10 mm'den az ise mutlak daralma; 10-13 mm arasında ise göreceli daralmadan bahsedilir. Lateral reses olarak adlandırılan özel bir bölge ise iç taraftan spinal kanala açılır. Bu mesafe 3-4 mm'den daha az olmamalıdır. Bu bölgenin 3 mm'den az oluşu lateral reses daralmasını düşündürürken 2 mm'den az oluşu tanı koydurucudur.

 

Yaş, travma, omurgadaki bağların kalınlaşması, eklemlerdeki değişiklikler gibi yapısal değişiklikler sinir yapılarını baskılayarak kritik düzeyin altına inmedikçe dar kanal bulgu vermeyebilir.

 

Omurgada dar kanal genelde her yaşta olabilirse de sıklıkla 50 yaşından sonra bulgu vermeye başlar. Erkeklerde daha yaygındır.

 

Belde L3, L4 ve L5 omurga seviyeleri daha sık etkilenir. Hastalar sıklıkla sinsi seyreden sırt, kalça, bacak ve baldır ağrısından şikayet ederler. Genellikle yayılım iki taraflıdır. Yürümek ve uzun süre ayakta durmak ağrıyı tetikler. Hastalar öne eğildiklerinde omurga kanalının çapını arttırdıkları için zamanla öne eğilerek yürümeye başlarlar. Ağrıdan oturarak kurtulurlar. Hastalık ilerlediğinde ise oturmak ve uzanmak da ağrının geçmesini sağlayamaz. İleri vakalarda kalıcı ağrı ve idrar-büyük abdesti tutma problemleri gelişebilir. Bu nedenle omurgada dar kanal düşünülen hastalarda acil idrara çıkma, idrar kaçırma ameliyat için önemli bir işaret olarak kabul edilir. Bu durumdaki hastalara en kısa sürede ameliyat olmaları önerilir.

 

Dar kanalı olan hastaların çok uzun bir ağrı geçmişi vardır ve hastalar ilaç tedavisi ile bir süre idare edebilirler. Omurilik kanalında darlık arttıkça hasta hemen hiçbir tedaviden fayda görmez hale gelir. Bu hastalar için cerrahi tedavi önerilir.

 

Yaş, gizli başlangıç, uzun süreli öykü ve iki taraflı etkilenme dar kanalı başka omurga patolojilerinden genellikle ayırır. Bel fıtıkları genellikle daha genç insanlarda görülür. Ağrı dağılımı çoğunlukla tek taraflıdır ve nörolojik (sinir basısı) bulguları fazladır.

 

Dar kanalın tanısında 4 yönlü röntgenler, bilgisayarlı tomografi ve MR kullanılır. Bu hastaların %80'i elektro-tanısal testlerde (EMG) bulgu verebilmektedir. Bu testler ayrıca basının ortadan kaldırılması planlanan alanları da daha doğru bir oranda gösterebilmektedir.

 

 

Lomber Dar Kanalın Belirtileri Nelerdir?

 

Lomber dar kanal kişide her zaman şikayetlere neden olmayabilir. Ancak sırtta ağrı veya his kaybı; bacaklarda ağrı, kramp, uyuşma kuvvetsizlik; idrar kaçırma gibi şikayetler de yaşanabilir.

 

 *Uzun süre oturma veya ayakta kalma nedeniyle şikayetler fazlalaşabilir. Mevcut şikayetler gelip gidebilir ve zaman içinde değişen şiddetlerle devam edebilir.

 

*Öne eğilmek ya da oturmak spinal kanal çapını artıracağından ağrının azalmasını veya tamamen kaybolmasını sağlayabilir.

 

* Hastaların en tipik şikayetleri belli bir mesafe yürüdükten sonra bacaklarında gelişen kuvvetsizlik, his değişikleri, uyuşma-karıncalanma olması ve adeta bacakların artık adım atamayacak hale gelmesidir.

 

Bu durumda hastalar mutlaka oturacak bir yer ararlar. Oturup, biraz öne eğilme ile bacaklara yeniden güç gelir ve yeniden yürümeye başlarlar. Ancak yine belli bir mesafe sonrası şikayetler tekrar eder ve yine oturma gereksinimi doğar.

 

 

Lomber Dar Kanal Nasıl Teşhis Edilir?

 

Öncelikle doktorunuzun sorularına şikayetlerinizle ilgili ayrıntılı bilgi vermelisiniz. Röntgen filmleri çekilerek daralmış disk aralıkları ya da kalınlaşmış faset eklemlerine bakılabilir.

 

Manyetik rezonans görüntüleme (MR) sayesinde son derece detaylı olarak spinal kanaldaki darlık ve omuriliğin sıkışma durumuna dair bilgi edinilebilir. Bilgisayarlı tomografi (BT) veya lomber miyelogram da aynı şekilde detaylı görüntüler elde etmek için kullanılabilir. Gerekli durumlarda etkilenen sinirlerin durumunu anlamak için Elektromiyografi (EMG) yapılabilir,

 

Bu çalışmaların her biri spinal kanal darlığı ve sinir kökü basısının varlığı, yeri ve ciddiyeti ile ilgili bilgiler sağlayabilir.

 

 

Lomber Dar Kanal İçin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

 

Doktorunuz ağrıya sebep olarak lomber dar kanal tanısını koyduktan sonra öncelikle cerrahi olmayan tedavileri deneyecektir.

 

Lomber Dar Kanalda Cerrahi Olmayan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

 

Lomber dar kanalda cerrahi olmayan tedaviler arasında inflamasyonu azaltan anti-inflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler sayılabilir. Esneklik, kuvvet ve kondisyonunuzun korunması ve artırılması yoluyla günlük aktivitelerinizi kolaylaştırması için fizik tedavi seçeneği de düşünülebilir. Spinal enjeksiyonlar da (epidural kortizon enjeksiyonları) önerilebilir.

 

Lomber Dar Kanalda İlaçla Tedavi Yöntemi

Doktorunuz tarafından rahatsızlık belirtilerini, şikayetleri azaltmak ve hareket kabiliyetinizi arttırmak için bir ya da birkaç ilaç yazılabilir. Ağrı kontrolünde kullanılan ilaçlara analjezik denir. Çoğu durumda ağrı aspirin veya asetaminofen gibi yaygın olarak kullanılan (reçetesiz satılabilen) ağrı kesicilere cevap verir.

 

 

Non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) denen bazı analjezikler oluşabilecek irritasyon ve inflamasyonun kontrolü için eklenebilir. Bunlar içinde, ibuprofen, naproxen etken maddeli ve reçete ile satılan çeşitli ilaçlar vardır.

Eğer doktorunuz ağrı kesici veya anti-inflamatuar ilaçlar verirse mide rahatsızlığı veya kanaması gibi yan etkilere karşı dikkatli olmanız gerekir. Reçeteli veya reçetesiz satılan ağrı kesici ve NSAID'lerin uzun süreli kullanımının doğurabileceği sorunlar açısından doktorunuz tarafından takip edilmelisiniz.

 

Eğer diğer analjezik veya NSAID'lerden fayda görmeyen, şiddetli ve geçmeyen ağrınız varsa doktorunuz kısa bir süre için narkotik analjezikler de (kodein gibi) reçete edebilir. Sadece önerilen miktarda ilaç kullanmalısınız. Daha yüksek bir doz almak iyileşmenizi hızlandırmayacaktır.

 

Yüksek doz ilaç kullanımı bulantı, kabızlık, sersemlik ve dengesizlik yaratabilir ayrıca kullanımı bağımlılığı yapabilir. Tüm ilaçlar sadece tarif edildiği şekilde alınmalıdır. Doktorunuza kullandığınız her türlü ilacı (reçetesiz aldıklarınız dahil) bildirin ve size ağrı kesici ilaçlar önerdiyse, ve eğer bu ilaçları daha önce kullandıysanız sizde işe yarayıp yaramadıklarını ve oluşturdukları yan etkileri anlatın.

 

Anti-inflamatuar etkileri olan başka ilaçlar da mevcuttur. Kortikosteroid ilaçlar (tablet veya iğne şeklinde) bazen çok şiddetli bel ve bacak ağrısı için kuvvetli anti-inflamatuar etkileri sebebi ile reçete edilirler. NSAID'ler gibi kortikosteroidlerin de yan etkileri olabilir. Bu ilaçların faydaları ve risklerini doktorunuzla konuşmalısınız.

 

Selektif spinal enjeksiyonlar veya "bloklar", çok şiddetli ağrıları rahatlatmak için kullanılabilir. Bunlar epidural boşluğa (spinal sinirler etrafındaki boşluk) veya faset eklemlerine, bu teknik konusunda eğitimli bir doktor tarafından yapılan kortikosteroid enjeksiyonlarıdır.

Tedaviye alınan cevaba göre, ilk enjeksiyon ileri bir tarihte bir veya iki enjeksiyonla desteklenebilir. Bunlar genelde rehabilitasyon ve tedavi programı dahilinde yapılırlar.

 

Egzersiz Programları

 

Lomber dar kanal şikayeti olan insanlar genelde aktivitelerden kaçınırlar. Bu durum azalmış hareketlilik, esneklik, kuvvet ve kardiyovasküler kondisyonda da azalmaya yol açabilir. Bu durum bir fizik tedavi veya egzersiz programı ile iyileştirilebilir.

 

Fizik tedavi ve egzersiz programı genelde gergin kasları tekrar esnek hale getirmek için yapılan esneme egzersizleri ile başlar. Esnekliğinizi koruyabilmeniz için sizden esneme egzersizlerini sık sık tekrarlamanız istenebilir.

 

Kondisyonu artırıp sinirlerdeki kan dolaşımını geliştirmek için kondisyon bisikletleri, yürüme bandı, yüzme gibi kardiyovasküler egzersizler programa eklenebilir. Sinirlerde artan kan akımı bazı dar kanal şikayetlerini azaltabilir. Ayrıca sırt, karın ve bacak kaslarını kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler verilebilir.

 

Esneklik, kuvvet ve kondisyonunuz korunur ve artırılırsa günlük aktiviteleriniz kolaylaşacaktır. Fizyoterapistiniz veya doktorunuz size evde basit aletler kullanarak ya da bir spor merkezine giderek, hayatınıza sürekli bir egzersiz programı ekleyeceğinizi anlatabilirler.

 

Lomber dar kanallı bazı kişiler için evde yapılan değişiklikler ve ev güvenliği önemlidir. Çamaşır makinesi gibi ev aletlerinin daha kullanışlı yerlere alınması gerekebilir. Yatak yanında bir komodin kullanışlı olabilir.

 

Eğer gerekli ise banyoda düşmeyi engelleyen güvenlik cihazları da önerilir. Yemek hazırlama, aktivitelerin zamanlanması ve işten tasarruf etme üzerine planlar gözden geçirilmelidir. Baston veya yürüteçler gibi gerekli görülen aletlerin hastaya tam uyması önemlidir.

 

Bacaklarda belirgin ya da artan kuvvetsizlik, bağırsak ve mesane kontrol problemleri oluşmadıkça dar kanalın varlığı yetişkinlerde tehlikeli bir durum yaratmaz. Dolayısıyla tedavinin amacı ağrıyı azaltmak ve hastanın işlevselliğini artırmaktır.

 

Cerrahi olmayan tedaviler spinal kanaldaki daralmayı düzeltmezler ancak cerrahiye gerek kalmadan uzun süreli ağrı kontrolü ve artmış işlevsellik sağlarlar. Katılımcı bir rehabilitasyon programı üç ay veya daha uzun süren, gözetim altında bir tedavi gerektirir.

 

Lomber Dar Kanal İçin Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gereklidir?

 

Lomber dar kanal hastalarında ameliyat, cerrahi olmayan tedavi yöntemleriyle ağrısı ve şikayetleri dindirilemeyen, yürüme, hareket etme gibi fonksiyonları ciddi anlamda zarar gören hastalar için önerilmektedir.

Lomber dar kanal hastalarında ameliyatla tedavi ayrıca ilerleyen bacak kuvvetsizliği ya da mesane ve bağırsak kontrol problemleri olan kişilere de uygulanmaktadır. Aynı zamanda yürüme mesafesi iyiden iyiye kısalan, yaşam kalitesi düşen hastalarda cerrahi tedavi iyi bir seçenek olarak düşünülebilir.

Ameliyat sonrası günlük hayata geçiş sürecinin daha rahat olabilmesi için rehabilitasyon desteği de alınmalıdır.

 

Lomber Dar Kanalda Spinal Füzyon Tedavisi

 

Lomber-dar-kanalDar kanal olgularında bazen omurlar birbiri üstünden kaymış (spondilolistezis) olabilir. Bazı durumlarda ise belde skolyoz (yana eğrilik) gelişmiş olabilir. Bu durumda omurlar arasında anormal hareketler (instabilite) görülebilir.

 

Bu gibi vakalarda dekompresyon cerrahisine ek olarak ilgili omurların tespiti için spinal füzyon cerrahisi de yapılabilir. Füzyon ile tespit edilecek ilgili omurların arasına kemik parçaları, kemik benzeri maddeler veya metal aletler (enstrümentasyon) yerleştirilerek yapılabilir.

 

Füzyon önden veya arkadan yaklaşımla ya da her iki yaklaşım birlikte kullanılarak yapılabilir. Füzyon ameliyatında yaklaşım (ön/arka) tercihi kemik çıkıntıların çıkarılması ihtiyacı, çıkıntıların yeri, hastalar arasındaki anatomik farklılıklar, instabilitenin derecesi gibi pek çok teknik faktör tarafından belirlenir.

 

Lomber dar kanal hastalarının çoğunda ameliyattan sonra ağrılar azalmakta ve ameliyattan 6 ile 9 ay sonra tüm aktivitelerinde belirgin düzelme ve artış görülmektedir. Günlük aktivitelere ve normal bir yaşama dönülebilmesi için genellikle ameliyat sonrası bir rehabilitasyon programına başlanır.

 

Lomber Dar kanal tani ve tedavisinde güncel ilerlemelerin 30 yıllık deneyimle birleştiği kliniğimizde Prof. Dr. Serdar Akalın’la temas kurmak için bizimle iletişime geçiniz.

Sorunuz mu var ?

Uzmanlıklarım